Dere Camii ve Hınıs Kalesi

           Bugün bir vesile ile Hınıs’ın düzgün profilli simaalarından bir ağabeyimle sohbet etme fırsatım oldu.İlk başlarda  sohbetimizin konusu her ne kadar sosyal olaylar olmasa dahi sonrasında  laf lafı açtı ve bir anda ikimizde kendimizi  Hınıs’ın sorunlarını tartışır bir halde bulduk.
           Festivalin gerçekleştirlmeyişinin  sebeblerini konuştuk ilk önce.Kendi kendimizi sorumluluklarımızı yeterince yerine getiremediğimiz için eleştirdik.Aslında doğrulardan bahsettik.Hiç birimiz yeterince çaba sarf etmemiştik.Biran konu ilçemizde kısıtlı bir şekilde bulunan tarihi güzelliklerimize geldi.Kanyon,Hınıs Kalesi,Dere cami Toprakkale  gibi tarihin izlerini taşıyan güzelliklerin korunması ve değerlendirilmesi için neler yapabiliriz diye fikir alışverişi yaptık.Arkadaşın bu güzellikler içerisinden Dere camisi için yapmış olduğu bir öneri hemen dikkatimi çekti.
           Dere camisinin bulunduğu kanyon ,başlı başına bir güzellik.İnsan tüm imkanlarını seferber  etse  dahi bugünkü teknoloji ve imkanlarıya yapamayacağı bir güzelliği yaradan ilçemize sunmuş.Aynı şekilde tarihin izlerini taşıyan eski çarşının bulunduğu kanyonla iç içe olan Selçuklulardan kalma bu tarihi yapı ilgisizlikten çürümeye yüz tutmuşken  geçen yıllarda restorasyonun yapılıp ayakta kalması sağlandı.
           Ancak bu tarihi yapının bulunduğu yerde neler yapılabilir diye hiç birimiz düşünmedik.Örneğin Dere camisinin yanına bay-bayan abdest alınabilecek bir yer yapılabilir.Zaman zaman ilçe dışından camiyi ziyarete gelen bayanlar oluyor.Abdest alınacak bir yer olmadığından camiyi dışarıdan inceleyip çekip gidiyorlar.En azından gelmişken hu-şu içerisinde namaz kılmak isteyecekler ama abdest alınacak bir yer olmadığından bunu gerçekleştiremiyorlar.
           İnsanların namaz vaktini beklerken derenin usul usul akan suyunun çıkarmış olduğu ferahlatıcı sesi eşliğinde çaylarını yudumlayıp sohbet edebilecekleri bir yer yapılabilir.Tarihi caminin dokusuna uygun,  yazlık ve kışlık kullanılabilecek şekilde tasarlanacak, maddi külfeti çokta fazla olmayan bir binanın yapılışı ihtiyaç sahibi bir vatandaşımızın çay satışından geçimini sağlayabileceği bir yer  haline getirilebilir.
           Daha da ileri gidersek;caminin karşı tarafındaki düzlük alan  temizlenip ağaçlandırılarak balık tesisi veya  küçük odacıklar yapılarak ailece oturulabilecek bir sosyal tesis haline getirilebilir.Bu şekilde Caminin çevresi  ticaret alanlarına kavuşturulabilir.
           Malum Hınıs Kalesi  dere caminin hemen yukarı kısmında. Haliyle Dere Caminin olduğu yerde yapılacak tesisler aynı zamanda Hınıs Kalesinin  hakettiği değeri kazanması açısından son derece önemli olacaktır.
          Özellikle Hınıs Kalesi hapsedilmiş şekilde kimseyle görüştürülmüyor.Gidip kaleyi inceleyeyim desen en azından 3-5 ev sahibinden izin alman gerekir.Her tarafı binayla kapanmış .Bu evler yapılmadan önce Kalenin çevresi sit alanı ilan edilebilinirdi.Belki sit alanı ilan edilse, halkın ziyaretine açılsa ilçe dışından çoğu insan kaleyi görmek için ilçemize gelecekti.
           Sonuç olarak gerek Dere Camii gerek Hınıs Kalesi hak ettikleri değeri ilçemizde görmüyorlar.İki tarihi eseri bu bakış açısıyla gözlemlemeye ve hakkettikleri değeri onlara vermeye ne dersiniz?