Hınıs İlçesi'nin Dünü ve Bugünü

                                        Hınıs İlçesi’nin Dünü ve Bugünü
Hınıs üzerine güzel bir kitap daha neşredildi.Kitabın adı; Hınıs İlçesi’nin Dünü ve Bugünü..Müellifi Cemil Usanmaz Ağabey..
Cemil Ağabey; Aslen Hınıs’ın Pınar köyündendir.Ziraat Mühendisidir.Yıllarca devlet kademelerinde mühendis ve Tarım İl Müdürlüğü görevlerinde bulunmuş,2011 tarihi itibari ile de Bakanlık Müşaviri olarak görevini sürdürmektedir.
Kitap yaklaşık bir ay önce elime geçti. Sağ olsun Cemil Ağabey, bir adet posta ile bize de göndermiş.
Elime geçtiği an kısa sürede kitabı bitirdim. Ama gelin görün ki,kitabı okumaya ayırdığımız süreyi ,bir türlü kitap hakkında birkaç satır yazı yazmaya ayıramadık.Kısmet bugüne imiş.
Hınıs İlçesi’nin Dünü ve Bugünü adlı kitap yaklaşık 9-10 bölümden oluşuyor. Hınıs’ın coğrafi yapısından Hınıs’ın tarihine,Hınıs’ın ikliminden,Hınıs’ın kültürüne bir çok bilgiyi bulacağımız bir kitap.
Ama doğrusu, en çok ilgimi çeken bölüm, “Hınıs’ta tarım” ve  “Hınıs’ta tarımla ilgili sorunlar ve çözümler” başlıkları oldu.O coğrafyayı iyi bilen ve işin uzmanı olan birinin kaleminden, o satırları okumak oldukça keyif verici..
Kitabın bu bölümlerinde, özellikle tarımla uğraşanların bilmesi gereken bir çok bilgi mevcut bence..Örneğin; iklim dikkate alınarak bitkilerin su ihtiyacı tespitleri  oldukça dikkat çekici..
Hınıs’taki araştırma sonuçlarına göre bitkilerin yetiştirme dönemindeki su ihtiyaçları şu şekildedir;
Yonca: 1002,6 mm, Buğday: 315,6 mm, Arpa; 275,9 mm, Ayçiçeği: 572,9 mm, Mısır 519,5 mm, Kavun: 288,8 mm, Şekerpancarı: 717,5 mm, Fasulye 428 mm’lik suya ihtiyaç duymaktadır.
Bu bitkilerin gelişme döneminde Hınıs’a düşen yağış miktarı 230 mm’dir. Aradaki su ihtiyacı farkının, sulama ile telafi edilmesi gerekmektedir.Bunun için Hınıs’ta sulama yapılmadan sadece yağışa bağlı olarak tarım yapmak imkanı bulunmamaktadır.
Kitaptaki bu bilgiler, Baş köy Barajı’nın Hınıs için olmazsa olmazın teyidinden başka bir şey değildir. Türkiye’de ortalama yağış miktarı 645 mm iken, Hınıs’ta ortalama yağış miktarı 585 mm olup ,kuraklık haritasında Hınıs “kurakça” sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kitapta yine başka çarpıcı bilgiler mevcut.Erzurum’un 20 adet ilçesi içerisinde, tarım arazisi en fazla olan ilçe Horasan’dır.Hınıs, mevcut ilçeler arasında tarım arazisi büyüklüğü itibarı ile 28.381 hektar ile 5.sırada bulunmaktadır.
Erzurum ilçeleri arasında tarım dendi mi Pasinler akla gelir.Sanırım siz de öyle düşünüyorsunuzdur.Kitaptaki bilgilere göre de öyle.Tarım alanı olarak aslında Hınıs ile Pasinler arasında büyük bir fark yok.Pasinler’in mevcut tarım alanı 37.527 hektar iken,Hınıs’ın tarım alanı 28.381 hektar.Ama gelin görün ki sulama alanlarına gelince, işin rengi değişiyor ve fark ortaya çıkıyor.Pasinler ilçesi’nin toplam sulama alanı 24.839 hektar iken,Hınıs’ta toplam sulama alanı sadece 4.222 hektarda kalıyor maalesef. Yani Hınıs’ta ki tarım alanlarının sadece %15 ‘i yeterli sulama alanından oluşuyor. Yanı başımızda ki Tekman İlçemizin durumu bizden de vahim.Tekman İlçesi’nin tarım alanı 16.624 hektar iken,toplam sulama alanı,1.144 hektardan oluşuyor.Bu da oransal olarak % 6’ya tekabül ediyor.Yöremizde etkin bir tarım için bir, hatta birden çok baraja ve sulama kanallarına ihtiyaç olduğu aşikardır.
Kitap da ayrıca su kaynakları ile ilgili ayrıntılı bilgi mevcut olup su kaynağının yeterli olduğu bilgisi de mevcut.
Yine Hınıs ilçe nüfusunun  beslenmesi  için gerekli buğday miktarının 6.991 ton,fakat üretilen buğday miktarının 5.160 ton olması, ilçe için acı verici bir durumdur.
Hınıs’ın topraklarının % 84’ü tınlı ve % 16’sı killi-tınlı bünyeye sahip olması, ilçede tarımsal faaliyetler özellikle bitkisel üretim için uygun topraklar olduğu , buna rağmen tarımın geldiği düzey ve içerisinde bulunduğu durum ile ile bilgiler önemli diye düşünüyorum.
Kitapda daha bir çok bilgi mevcut. “Hınıs’ta hayvancılık” ve “Hınıs’ın tarım ile ilgili sorun ve çözümleri” oldukça dikkat çeken diğer başlıklardır.
Kitabın tüm hemşehrilerimizin elinde olması dileği ile Cemil Usanmaz Ağabey’e böylesi bir eseri  bizlere ve Hınıs arşivine kazandırdığı için teşekkürü bir borç bilirim.
Kalemi ve kelamı daim olsun..